دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

نامه‌ی اول (از نامه های شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
مرحوم شمس‌المعالی نی‌ریزی به یکی از اعاظم نوشته: روحی فداک(1)، هرگاه دماغ و حالتی و فراغ و التی داشته باشید افسانه‌ی مرا گوش دهید و ماجرای مرا هوش،  افسانه [ای] که کس نتواند شنیدنش صورت حال و تمثال(2) احوال بر این منوال است که در این روزها در گوشه‌ای خزیده و طمع از عالم و آدم بریده‌ام و چشم توقع از صغیر و کبیر و برنا و پیر پوشیده و حجاب استغنا(3) بر چهره‌ی تمنّا کشیده دامن از مخالطت(4)...

سید محمد سقا (پهلوان گرجی)
دانشنامه مشاهیر » پهلوانان و ورزشکاران نیریز »
از پهلوانان دیگری که در اواخر عهد قاجاریه پا به عرصهٔ وجود نهاد، سید محمد سقا بود. ایشان در سال ۱۲۹۰ ه.ش در محلهٔ امام مهدی به دنیا آمد و در سن ۱۴ سالگی ورزش را شروع کرد. وی در مدت ۵ سال از چنان بدن ورزیده و ساخته و پرداخته‌ای برخوردار شد که مورد توجه قزاق‌های رضاخان قرار گرفت و به همین منظور او را در سال ۱۳۰۹ ه.ش جهت خدمت در گارد سلطنتی به پایتخت اعزام...

برخی از خوشنویسان کمتر شناخته شده نیریز
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز »
این نوشته، بخش نخست از مقاله‌‌ی "خطاطان نیریز، از صفویه تا قاجار" به قلم  "محمد امیر جلالی (دانشجوی دورهٔ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران)" است. برای حفظ امانت‌داری، متن مقاله عیناً ذکر شده است اما به دلیل تنظیم حجم صفحات، مقاله به ۴ قسمت تقطیع شده است. بخش های دیگر این مقاله را اینجاها بیابید: بخش نخست، بخش دوم، بخش سوم و بخش چهارم.       خطاطان نیریز، از صفویه تا قاجار چکیده:       از میرزا احمد نیریزی، خوشنویس سدهٔ 11 و 12 ه.ق،...

انوار الولایه(اثرسید قطب الدین محمد حسینی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی » آثار سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
انوارالولایه: منظومه‏ اى عرفانى ـ دینى به فارسى آمیخته به عربى در قالب مثنوى در بحر متقارب که قطب‏ الدین آن را در توحید بارى تعالى، نعت رسول اکرم (ص)، مناقب حضرت امیرالمؤمنین (ع) و موضوعاتى از قبیل معرفت حقیقت انسان، معرفت نفس، معرفت قلب، معرفت عقل و ... سروده است.      این مثنوى در هشت باب بوده که تنها دو باب آن موجود است و باقى آن یافت نشد. این دو باب، شامل بیش از هزار و ششصد...

ورزش زورخانه‌ای فارس
دانشنامه مشاهیر » پهلوانان و ورزشکاران نیریز »
از سابقه‌ی وزش باستانی در نی‌ریز اطلاع دقیقی در دست نیست ولی آن‌طور که گذشتگان نقل نموده‌اند ورزش باستانی در این دیار کهن در زمان حکومت حاج زین‌العابدین حاکم نی‌ریز در سال 1241 هـ. ق از رونق خاصی برخوردار بوده است. علتش هم این بوده که اولاً حاکم وقت در قدرت و قوه‌ی بازو یکی از دلاوران زمان خویش محسوب می‌شده، به‌طوری که نقل‌شده سینی مسی را با تکیه‌بر بازوی خویش از وسط پاره می‌نمود. ثانیاً ایشان در فرصت‌های...

شرح احوال و زندگانى سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
     سید قطب ‏الدین در نیریز ولادت یافت. تاریخ تولد او به طور دقیق دانسته نیست، امّا با توجه به مطالبى که در برخى از آثارش آمده است، ولادت او را در آغاز سده دوازدهم، یعنى در 1100 ه . ق. حدس زده‏اند. او در مقدمه ترجمه غزل عطار و مقدمه قصیده عشقیه، در سبب ترجمه غزل عطّار و سرودن قصیده عشقیه گفته است: «لقد سمعت فى ریعان الشباب منذ قرن غزلاً من منظومات العارف الرّبانى و العالم...

علی اصغر آزاد
دانشنامه مشاهیر » نامداران معاصر نیریز »
بنیان گذار مرکز اتمی دانشگاه تهران و رئیس شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تولد 1296 شمسی نی ریز وفات 1377 تهران وی یکی از برجسته‌ترین استادان ممتاز فیزیک دانشگاه تهران و بنیان ‌گذار مرکز اتمی دانشگاه تهران است. او در سال 1296 شمسی در نی‌ریز فارس متولد شد. پدرش هدایت اله آزاد از تجار معتبر نی‌ریز و مادرش بی‌بی فاطمه بیگم خانمی فاضله (دختر حاج شیخ محمدصادق از بنیان‌ گذاران حوزه علمیه شیراز) بود. پس از گذراندن دوران تحصیلات ابتدائی...

علی اصغر بهرامی - مترجم
دانشنامه مشاهیر » نامداران معاصر نیریز »
علی‌اصغر بهرامی از مترجمان نام آشنای ایران است که ترجمه آثاری چون سلاخ خانه شماره ۵ نوشته کورت وانگات، نگاهی دیگر بر سلاخ خانه شماره پنج ونه‌گات نوشته والتر جیمز میلر وبانی ای نلسون، م‍ج‍م‍ع‌‌ال‍ج‍زای‍ر گ‍الاپ‍اگ‍وس‌ نوشته کورت ونه گات، و برج نوشته جی جی بالارد از او یک مترجم تراز اول ساخته است. بهرامی در سال 1319 در شیراز متولد می‌شود. پدرش زنده یاد هدایت اله بهرامی، آموزگار بود و مادرش خانه‌دار. از 4 سالگی با خانواده به...

نامه‌ی هفتم (از نامه های شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمس‌المعالی به یکی از افاخم نوشته نفسی فداؤک لا لقدری بل اری اِنَّ ‌الشعیرَ وقایهُ الکافورِ(1) اما بعد هر چند آینه ضمیرِ منیرِ بیضا نظیر(2) که نمودار تجلیّات غیبی و الهامات لاریبی(3) و مظهر عکوس(4) شموس حقایق و مطرح(5) اشعه‌ی دقایق و مَحَطِّ(6) انوار معارف و محل اسرار عوارف مثابه(7) جام جهان نما حاکی از حقایق اشیاء است آیینه‌ی خداست ضمیر منیر دوست اظهار ماجری خود آنجا چه حاجت است هُوَ البَحرُ جوداً والکِرامُ جداول هوالشمس قدرا والملوکُ کواکب(8) نسیم اخلاقش چون باد بهار...

شرح اصول اقلیدس (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
حدود یک سده قبل از ابوالعباس نیریزی یعنی در حدود اواخر سده دوم و اوایل سده سوم، اصول اقلیدس چندین بار به زبان عربی ترجمه شد. ترجمه‌ای که ابوالعباس در اختیار داشته، اثر حجاج بن یوسف مطر (متوفی اوایل سده ۳ ه. ق.) بوده است. نیریزی بر این ترجمه، شرح نوشت و این شرح ازنظر تاریخ ریاضیات اسلامی و یونانی بسیار مهم است. چه، در آن، قسمت‌هایی از آثار ایرن اسکندرانی  (حدود ۱۰۰ م.) و سنبلیقیوس  (حدود ۵۰۰ م.) و...